Zakończone projekty

Narodowe Centrum Nauki

 

TYTUŁ PROJEKTU: Borges i ‘patafizyka

Konkurs: PRELUDIUM 17
Kierownik projektu: dr Zofia Grzesiak
Okres realizacji: 2020 – 2025
Numer rejestracyjny projektu: 2019/33/N/HS2/01704

Celem projektu było przedstawienie konceptualnej konwergencji między twórczością Jorgego Luisa Borgesa a patafizyką, fikcyjną pseudonauką zapoczątkowaną przez Alfreda Jarry’ego, na trzech płaszczyznach: literaturoznawczej, relacji literatury z filozofią oraz jej relacji z nauką (matematyką) i technologią. Tematyka projektu wpisała się w widoczne w ostatnich latach wzmożone zainteresowanie problemem diagnozowanego przez licznych badaczy (Buell, Braidotti, Sardar) kryzysu wyobraźni, a efekty projektu stanowią próbę odpowiedzi na to wyzwanie.

Głównym osiągnięciem projektu jest opracowanie i opublikowanie nowatorskiego – opartego na patafizyce – podejścia do tekstów Borgesa, wpisującego jego twórczość w dyskusję nie tylko nad związkami literatury z filozofią i nauką, lecz także nad problemami współczesności, takimi jak „postprawda”, big data, sztuczna inteligencja i, szerzej, koncepcja wiedzy w zmieniającym się świecie. Włączenie do literatury refleksji filozoficznej tudzież matematycznej w przypadku Borgesa jest patafizyczne: jednocześnie poważne i żartobliwe, krytyczne, lecz oparte na czerpaniu inspiracji. Wskazuje na kluczowość ambiwalencji i arbitralności w konstruowaniu literackich, filozoficznych i naukowych opisów rzeczywistości, co podkreśla subwersywny charakter jego tekstów. W przeciwieństwie do wielu opracowań nie staram się przypisać twórczości Borgesa jedynie cech poważnego dyskursu albo ludycznej gry, lecz przedstawiam jego utwory jako jednocześnie humorystyczno-ironiczne oraz poważne, zaznaczając, że w tym przypadku są to sprawy nierozdzielne. Wieloaspektowa analiza łącząca patafizykę i Borgesa wypełnia lukę w badaniach nie tylko nad jego twórczością, lecz także nad teorią gatunku fantastycznego, relacją literatury z filozofią, nauką i technologią, a ponadto rozwija problem literackich propozycji intelektualnych przekraczających tradycyjną zachodnią metafizykę i ukazujących wartość literatury jako unikatowego poligonu doświadczalnego dla rozumu i wyobraźni.

Projekt otrzymał od NCN ocenę wyróżniającą.

 

 

Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza (IDUB)

TYTUŁ PROJEKTU: „EcoFilmLab: ekokrytyczne spojrzenie na kino”

Konkurs: Działanie II.2.1. Program dla naukowców wizytujących: „Tandemy dla doskonałości”
Kierownik projektu: dr Maria Boguszewicz
Okres realizacji: 1.10.2024 – 30.09.2025

EcoFilmLab to interdyscyplinarny projekt badawczy, którego celem jest analiza relacji między sztukami (audio)wizualnymi a ekologią. Projekt koncentruje się na całym cyklu życia „ruchomych obrazów” — od ich koncepcji i produkcji, przez dystrybucję i odbiór, aż po ich dalsze przekształcenia i ponowne wykorzystanie. W badaniach wykorzystujemy podejście oparte na teorii Adriana Ivakhiva, który wyróżnia trzy ekologie filmu: materialną, społeczną i percepcyjną. Zespół‚ badawczy analizuje zarówno filmy fabularne i dokumentalne, jak i eksperymentalne instalacje wideo czy amatorskie nagrania, badając ich wpływ na postrzeganie środowiska i praktyki produkcyjne. W ramach projektu prowadzimy badania terenowe z filmowcami w Hiszpanii i USA, uczestniczymy w festiwalach filmowych oraz organizujemy seminaria z udziałem czołowych ekspertów w dziedzinie ekokrytyki filmowej. EcoFilmLab jest realizowany na Uniwersytecie Warszawskim we współpracy z Adrianem Ivakhivem (Simon Fraser University) oraz międzynarodową grupą doradczą. Projekt dąży do pogłębienia refleksji nad rolą kina w dobie kryzysu ekologicznego oraz do promocji zrównoważonych praktyk filmowych.

TYTUŁ PROJEKTU: Żydzi aszkenazyjscy w Ameryce Łacińskiej – literackie mapy pamięci Polski

Konkurs: POB IV dla rodziców – Nowe Idee, edycja 2
Kierownik projektu: dr hab. Urszula Ługowska, prof. ucz.
Okres realizacji: –